Wakacyjna lektura
Przysłów 16:16 O wiele lepiej jest nabyć mądrość niż złoto; a nabyć rozum lepiej niż srebro.
Zbliżają się wakacje, czas wytchnienia od pracy i odpoczynku od zgiełku i natłoku problemów. Ale to także dobry czas na poszerzenie horyzontów. Z radością proponujemy lekturę nietuzinkową. Jan Łaski, bo o nim mowa, początkowo ksiądz katolicki, proboszcz gnieźnieński i łęczycki, kustosz płocki, archidiakon warszawski, kanonik krakowski, następnie minister (pastor) i teolog Ewangelicko-Reformowany, był najwybitniejszym polskim Reformatorem, a także humanistą, pisarzem, tłumaczem i dyplomatą.
Działał na rzecz Kościoła Reformowanego w Polsce i Anglii. Szczególnie znany ze swojej wpływowej roli w angielskiej Reformacji, gdzie pomógł zorganizować Kościół Anglii dla protestanckich uchodźców zagranicznych, a także ze swoich wysiłków na rzecz ustanowienia kościołów Reformowanych we wschodniej Fryzji (obecnie część Niemiec).
Zygmunt I, król wysłał go w poselstwie do dworu francuzkiego i hiszpańskiego; lecz w jakim interesie, nie wiadomo, gdyż trudno oznaczyć czas dla braku dowodów. W podróżach swych stykał się zwykle z Zwingliuszem i Erazmem, a bliższe z nimi obcowanie głęboko wpłynęło na jego przekonania religijne. Zakradł się niepokój do jego duszy toczący przez lat dziesięć we wnętrzną w nim walkę.
.
Nagle wiel ka zaszła zmiana w Anglii, ze śmiercią Edwarda VI, która nastąpiła d. 5 lipca 1553. Zasiadła na tronie siostra jego [krwawa] Marya wychowana w wierze katolickiej. Wszystko więc co było przeciwne religii katolickićj postanowiła niszczyć i gnębić ogniem, mieczem i więzieniem. Jan Łaski, mając wzbronione sobie publicz ne wyznawanie wiary, a bojąc się uledz jakiemuś zbyt twardemu losowi, wyjednał u królowćj Maryi pozwolenie na wolny wyjazd dla siebie i całćj gminy składającćj się już wówczas z 4 kazno dziejów i 175 spółwyznawców. Postanowił z całą swą gminąprzenieść się do Danii.
Książka Cypriana Walewskiego to obszerna, erudycyjna biografia Jana Łaskiego (1499 – 8 styczeń 1560), znanego na Zachodzie jako Johannes à Lasco – pozycja przedstawia go jako jednego z najwybitniejszych polskich Reformatorów religijnych XVI wieku. Autor ukazuje życie Łaskiego na tle skomplikowanych wydarzeń polityczno-religijnych ówczesnej Europy: jego kontakty z Erazmem z Rotterdamu, Zwinglim, Kalwinem, jego działalność w Niemczech, Fryzji, Anglii i wreszcie w Polsce. Walewski opiera się na licznych źródłach historycznych, zarówno polskich, jak i zagranicznych, starając się stworzyć możliwie pełny obraz życia i poglądów Łaskiego.
Autor wykonał imponującą pracę badawczą, odwołując się do licznych, często mało znanych źródeł, co czyni książkę rzetelnym opracowaniem naukowym. Książka wplata w biografię Łaskiego szerszy kontekst Reformacji europejskiej oraz polityki polsko-węgiersko-niemieckiej, co czyni ją wartościowym materiałem dla historyków.
Walewski nie przyjmuje wszystkich informacji bezkrytycznie, lecz ocenia wiarygodność wcześniejszych biografów Łaskiego.
Książka Walewskiego stanowi jedno z najważniejszych XIX-wiecznych opracowań dotyczących Jana Łaskiego. Pomimo pewnych ograniczeń formalnych i stylistycznych, publikacja ta pozostaje ważnym punktem odniesienia dla badań nad Reformacją w Polsce. Dzięki niej czytelnik może poznać sylwetkę człowieka, który wywarł znaczny wpływ na rozwój protestantyzmu w Europie Środkowej i Zachodniej oraz na ograniczenie władzy rzymsko katolickiego papieża-Antychrysta.
Do pobrania tutaj
Zobacz w temacie
- Jan Amos Komeński, ojciec nowoczesnej edukacji
- Jan Makowski, polski akcent Reformacji
- Adam Suchodolski, krzewiciel Kalwinizmu
. - Kalwinizm w Polsce, cz. 1
- Kalwinizm w Polsce, cz. 2
- Kalwinizm w Polsce, cz. 3
- Kalwinizm w Polsce, cz. 4
- Kalwinizm w Polsce, cz. 5
