Hermeneutyczne użycie logiki, część 2

utworzone przez | mar 6, 2023 | Teologia biblijna

O potrzebie studiowania logiki

Rzym. 12:1 Proszę więc was, bracia, przez miłosierdzie Boże, abyście składali wasze ciała jako ofiarę żywą, świętą, przyjemną Bogu, to jest wasza logiczna (λογικὴν logiken) służba

W świecie opanowanym przez emocjonalną post-teologię, gdzie fakty i rozum nie mają najmniejszego znaczenia, przez co obiektywna prawda Pisma ustępuje miejsca subiektywnemu przeżyciu, ważnym jest powrót i zrozumienie standardu hermeneutycznego, opartego o trzeźwe i konieczne wnioskowanie. Służba każdego chrześcijanina ma być logiczna i rozumna, jak nakazuje Pismo, zaś emocje pod kontrolą (2 Tym. 1:7). Dobrego teologa cechuje roztropność, umiarkowanie i bystrość umysłu, podczas gdy zwodziciele odnosić się będą do ludzkich zmysłów i sentymentów.

Logika jako nauka o koniecznym wnioskowaniu jest instrumentem niezbędnym do usunięcia zanieczyszczeń i naleciałości jakie osiadają w teologii Reformowanej, a które swoje źródło mają w fałszywej religii. Prawdę mówiąc w obecnych czasach brakuje uniwersetytetów kształcących przyszłe pokolenia pastorów w obszarze teologii Reformowanej oraz studiów języków klasycznych i biblijnych, filozofii naturalnej oraz logiki. Stąd niniejsza seria artykułów umożliwi czytelnikowi zapoznanie się z podstawami sztuki koniecznego wnioskwania oraz zastosowanie poznanej wiedzy w analizie hermeneutycznej.

Po zapoznaniu się z fundamentalnymi prawami logiki czyli zasadami: 1) sprzeczności logicznej, 2) wyłączonego środka i 3) tożsamości, zajmiemy się definicjami. Przyswojenie języka dyscypliny naukowej, jaką jest logika, jest niezbędne do jej zrozumienia.

Dalsze definicje

Argument

W logice, gdy mówimy o argumencie mamy na myśli połączoną serię stwierdzeń lub wywodów, których celem jest ustalenie stanowiska lub konkluzji. Argument może być ważny lub nieważny.

Biblijny przykład argumentu:

Przesłanka 1: Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga i Bogiem było Słowo (Jan 1:1)
.
Przesłanka 2: ja jestem. Przede mną nie został stworzony żaden Bóg ani po mnie nie będzie.(Izaj. 43:11)

Seria stwierdzeń: 1) Syn Boży jest Bogiem, i jednocześnie był u Boga 2) Syn Boży nie jest Ojcem 3) Jest tylko jeden Bóg 4) Syn Boży nie jest stworzonym Bogiem 5) Syn Boży istnieje tak długo, jak długo istnieje Bóg 6) Bóg jest wieczny i niezmienny – to wszystko prowadzi do koniecznej konkluzji: Bóg to jedna istota ale więcej niż jedna Osoba.

Sześć stwierdzeń wynikających z dwóch przesłanek prowadzi do koniecznej i nieuniknionej konkluzji, która ustala pozycję chrześcijaństwa jako wyznania będącego monoteizmem nie unitariańskim.
.

Zdanie

Zdanie to kilka wyrazów połączonych ze sobą w logiczną wypowiedź. W każdym zdaniu jest przynajmniej jedno orzeczenie, czyli czasownik w formie osobowej. Zdanie posiada tryby.

  • tryb oznajmujący – wyraża obiektywny, neutralny stosunek mówiącego do wypowiadanej treści. Wyraża fakt o akcji lub stanie (wierzysz Ewangelii)
    .
  • tryb rozkazujący – wyraża rozkaz, polecenie lub nakaz (uwierz Ewangelii)
    .
  • tryb przypuszczający – wyraża niepewność, warunkowość lub wyrażone pośrednio życzenie (gdybyś uwierzył Ewangelii)
    .
  • tryb optatywny: wyraża działanie jako życzenie (potencjalne, ale słabsze niż tryb przypuszczający), w którym mówiący wyraża życzenie lub pragnienie by dane zdarzenie zaszło (gdybyś tak uwierzył Ewangelii)

Zarówno tryb przypuszczający jak optatywny uwzględniają przyszłe działania. Pod pewnymi względami podstawowe rozróżnienie między trybami polega na tym, że tryb przypuszczający wyraża obawę o przyszłość, podczas gdy tryb optatywny wyraża nadzieję.
.

Założenie / propozycja

Założenie jest znaczeniem zdania oznajmującego. Może być prawdziwe lub fałszywe; musi być jednym albo drugim i nie może być jednym i drugim. Logiczne założenie to każde zdanie oznajmujące, które można zredukować przez zastąpienie jego terminów składowych do zdania wyrażającego logiczną prawdę (proposition)

  • On kopnął piłkę do bramki.
  • Piłka została przez niego kopnięta do bramki.
  • On posłał gałę do bramki

W powyższych zdaniach, jednym wyrażonym w stronie czynnej, drugim w stronie biernej, trzecim napisanym w podwórkowym slangu sensem a zatem założeniem zdania jest to, że pewna osoba kopnęła piłkę w stronę bramki.

Nie można tworzyć logicznych założeń ze zdań w trybie rozkazującym, przypuszczającym czy optatywnym. Tylko zdania w trybie oznajmującym stanowią podstawę do tworzenia założeń. Rozważmy biblijne przykłady:

1 Kor. 13:1 Choćbym mówił (Ἐὰν …λαλῶ ean … lalo) językami ludzi i aniołów, a miłości bym nie miał, stałbym się jak miedź brzęcząca albo cymbał brzmiący

  • Powyższe zdanie zapisane jest w trybie przypuszczającym, dodatkowo wyrażającym stan wątpliwości.
  • ἐάν ean to spójnik warunkowy,
  • czasownik λαλῶ lalo (mówiłbym) ma tryb przypuszczający.
  • zdanie wyraża sytuację nieprawdopodobną

Nie można założyć na podstawie tego fragmentu, że ktokolwiek może mówić językami aniołów, gdyby takie istniały. Jednakże fanatycznie oddani doktrynie mówienia niezrozumiałym bełkotem zielonoświątkowcy używają tekstu wbrew zasadom logiki właśnie na udowodnienie „biblijności” przeżycia jakiego doświadczają.

5 Mojż. 30:9-10 I PAN, twój Bóg, poszczęści tobie w każdej sprawie twych rąk, w owocu twego łona, w owocu twego bydła i w owocu twej ziemi, ku dobremu. PAN bowiem znowu będzie się cieszył tobą, czyniąc ci dobro, jak się cieszył twoimi ojcami; Jeśli będziesz słuchał głosu PANA, swego Boga, by przestrzegać jego przykazań i ustaw zapisanych w księdze tego Prawa, i jeśli zawrócisz do PANA, swego Boga, z całego swego serca i całą swoją duszą.

  • Warunkiem Bożego błogosławieństwa jest posłuszeństwo Bożym przykazaniom oraz nawrócenie ludu do Boga
  • Struktura zdania jest taka: jeśli się nawrócisz i będziesz posłuszny to Bóg ci będzie błogosławił
  • Zdanie wyraża sytuację warunkową

Na podstawie tego zdania nie można tworzyć założenia, że człowiek może zdecydować się do Boga nawrócić aby Bóg mu błogosławił. Jednakże przykład ten jest nagminnie używany przez heretyków wyznających doktrynę wolnej woli, czyli Arminian, jako dowód na istnienie w człowieku wolnej woli umożliwiającej wybranie Boga i posłuszeństwo Bogu. W rzeczywistości tekst ten dowodzi niemożliwości takiego działania. .Nikt nie może się nawrócić do Boga i być posłusznym prawu, a już tym bardziej nikt nie może tego czynić z całego serca i całą duszą.
. .

Twierdzenie

Twierdzenie w logice to sformalizowana wypowiedź sądu, z dwóch zbiorów zdań, które łączy relacja implikacji. To podmiot lub predykat zdania kategorycznego lub twierdzenia. Twierdzenie logiczne może ale nie musi być odpowiednikiem jednego słowa. Twierdzenie może być prawdziwe lub fałszywe. (statement)

Podmiot – część zdania, która w zdaniu w stronie czynnej oznacza wykonawcę czynności wyrażonej orzeczeniem (predykatem)

Predykat – w logice tradycyjnej: część zdania, w której się coś orzeka

Przykład twierdzenia:

Argument: Jesli Dawid to Król Izraela (pierwsza przesłanka 2 Sam. 5:3), jeśli Absalom był synem Dawida (druga przesłanka 2 Sam. 13:1) zatem Absalom był synem Króla Izraela (konieczny wniosek)

Powyższy argument posiada dwie przesłanki i jedną konkluzję (przez konkluzję rozumiemy wniosek czyli implikację). Ten wniosek to logiczne twierdzenie wywiedzione z dwóch przesłanek. W logice nie ma znaczenia czy najpierw podane są konkluzje a potem uzasadnienie czy też najpierw uzasadnienie prowadzące do konkluzji.

Zdanie Absalom był synem Króla Izraela (konkluzja) ponieważ Dawid to król Izraela (pierwsza przesłanka) oraz Absalom był synem Dawida (druga przesłanka) jest logicznie równoznaczne z pierwotnym argumentem zawierającym odwrotnom kolejność (pierwsza przesłanka, druga przesłanka, konkluzja)
.

Rodzaje twierdzeń

Istnieją dwa rodzaje twierdzeń:

Aksjomat

Czyli pierwsza zasada, w logice to twierdzenie (założenie), które przyjmuje się bez dowodu w systemie dedukcyjnym. Aksjomaty są niezbędne dla wszystkich myśli. Jeśli ktoś myśli, musiał gdzieś zacząć myśleć i gdziekolwiek zaczął, myślenie to było jego aksjomatem, niezależnie od tego, które założenie jest najbardziej fundamentalne. Aksjomat nie może zostać udowodniony, ponieważ jest to podstawa każdego dowodu.

Bóg nie jest aksjomatem chrześcijaństwa. Dla chrześcijan fundamentem każdego dowodu, pierwszą zasadą, jest zakmnięty kanon 66 Ksiąg spisanego Słowa czyli Biblia i tylko Biblia (żadne pozabiblijne objawienie czy tradycja!). Oczywiście, jeśli aksjomat jest czyjąś pierwszą zasadą, czyimś punktem wyjścia, najbardziej podstawową przesłanką, nie ma nic przed nim, to jest pierwsze. Nie można tego udowodnić. Cała wiedza o Bogu i pobożności pochodzi z Pisma Świętego, które materialnie jest całkowicie wystarczalne do wszelkiego poznania, Pismo stanowi pierwszą zasadę chrześcijaństwa. Nie można poznać Boga inaczej jak dzięki biblijnym propozycjom.

5 Mojż. 29:29 Rzeczy tajemne należą do PANA, naszego Boga, a objawione – do nas i naszych synów na wieki, abyśmy wypełniali wszystkie słowa tego prawa.
.
2 Tym. 3:16-17 Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne do nauki, do strofowania, do poprawiania, do wychowywania w sprawiedliwości; Aby człowiek Boży był doskonały, do wszelkiego dobrego dzieła w pełni przygotowany.
.
Psalm 19:7 Prawo PANA jest doskonałe, nawracające duszę; świadectwo PANA pewne, dające mądrość prostemu.
.
Jana 17:6 Objawiłem twoje imię ludziom, których mi dałeś ze świata. Twoimi byli i dałeś mi ich, a oni zachowali twoje słowa.

Słowo BÓG, dopóki nie zostanie prawidłowo zdefiniowane nie posiada żadnego znaczenia i może odnosić się do różnych bogów (np. do boga Arminian czy boga rzymskiego katolicyzmu). Słowo Bóg nabiera właściwego znaczenia wtedy i tylko wtedy gdy zostanie właściwie zdefiniowane przez Biblijne propozycje.
.

Teoremat

Teoremat jest czymś wydedukowanym z aksjomatu lub, w przypadku rozszerzonej argumentacji,  z innego teorematu. Jest twierdzeniem, które zostało udowodnione lub może zostać udowodnione. Ogólnie rzecz biorąc, teoremat jest ucieleśnieniem jakiejś ogólnej zasady, która czyni je częścią większej teorii. Proces wykazania poprawności twierdzenia nazywamy dowodem.

Gdy Euklides, grecki filozof, rozpoczął swoje studia nad geometrią, zaczął od pięciu aksjomatów, z których wydedukował setki teorematów. Zdumiewa jak wiele informacji jest zawartych w zaledwie kilku twierdzeniach. Teraz Biblia, która jako Słowo Boże w całośći jest aksjomatyczna, zawiera tysiące twierdzeń aksjomatycznych, pomyślmy ile możliwych implikacji (koniecznych wnioskowań) można wyciągnąć z tak wielkiej puli aksjomatów? Mamy tu do czynienia z ogromną wiedzą, co zresztą potwierdzone jest w samym Słowie:

Kol. 2:3 W którym są ukryte wszystkie skarby mądrości i poznania.
/
Przysłów 2:6 PAN bowiem daje mądrość, z jego ust pochodzi wiedza i rozum.

Oto nieskończona wystarczalność materialna spisanego Słowa Bożego. Chrześcijaństwo jest na początku drogi poznania prawdy zawartej w Słowie Bożym, dlatego też bardzo często spotykanym zjawiskiem w teologii jest rozwój doktrynalny.

  • Prawdą jest Trójjedyność Boga, doktryna ta wynika z Pisma i została potwierdzona przez Nicejskie Wyznanie Wiary (325 A.D.) jako odpowiedź na kontrowersję ariańską. Czytamy w nim, że Duch Święty pochodzi od Ojca.
  • W późniejszym okresie powstało Niceańsko-Konstantynopolskie Wyznanie Wiary (381 A.D.) gdzie dodano wtręt, precyzujący, że Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna (tzw. filoque)
    .
  • Kolejny rozwój doktryny pozwolił doprecyzować i odróżnić doktrynę Trynitarną ad intra, gdzie Syn, druga Osoba Boga jest współrówny co do autorytetu z Ojcem i Duchem,  od doktryny Trynitarnej w ekonomii zbawienia (ad extra) gdzie Syn, który przyjął na siebie drugą, ludzką naturę, jest podporządkowany Ojcu ze względu na swoją funkcję mediatora między Bogiem a ludźmi, co daje podstawy do łatwego obalenia herezji subordynacjonizmu.

Po dwóch tysiącach lat od Chrystusa rozumiemy, że praca w wyciąganiu informacji zawartych w biblijnych założeniach dopiero się zaczęła.
.

Objawienie propozycjonalne

Objawienie propozycjonalne oznacza po prostu, że Bóg objawił się ludzkości w szeregu stwierdzeń prawdy. Na tych stwierdzeniach można polegać, jeśli chodzi o prawidłowe informacje na dowolny temat. Relacja z Bogiem polega na akceptacji wiedzy o Bogu, która wynika z Biblijnych propozycji. 

Kiedy mówimy o natchnieniu, mamy na myśli dwa jego rodzaje. słowne i plenarne. Całe Pismo jest natchnione przez Boga oraz każde słowo w Biblii jest natchnione przez Boga. W tych zdaniach i twierdzeniach zawarte jest całe objawienie.

2 Tym. 3:16 Całe Pismo jest natchnione przez Boga (θεόπνευστος theopneustos – z Bożego tchnienia)

Entymem

Entymem w logice to figura rozumowania, w której jedno lub więcej stwierdzeń sylogizmu (trójstopniowy argument dedukcyjny) jest pominiętych w konfiguracji. To skrócony sylogizm lub skrócony argument dedukcyjny, w którym pominięto jedną lub więcej przesłanek lub wniosek. Większość ludzkich konwersacji zawiera entymemy – nie wyrażamy wszystkich przesłanek, ponieważ są one powszechnie znane.

Przykład entymemu 

Rzym. 10:17 Wiara więc jest ze słuchania, a słuchanie – przez słowo Boże.

Argument Pawła można przedstawić w następujący sposób:

  • Środkiem zrodzenia wiary jest ze słuchanie Słowa (przesłanka główna).
  • Słyszenie ze słowa Chrystusa odbywa się przez czytanie spisanego Słowa, które jest instrumentem (przesłanka mniejsza).

Czytelnik jest zobowiązany do uzupełnienia entymemu: ponieważ nie każdy człowiek, który czyta Słowo i słucha zawartych w nich słów jest wierzacy, wzbudzenie wiary nie leży w zakresie zdolności ludzkich. Konieczna konkluzja: wiara jest darem łaski (2 Piotra 1:1; Filip. 1:29; Dzieje 18:27; Efez. 2:8; Efez. 6:23; 1 Kor. 3:5; Rzym. 12:3) oraz wiara jest działaniem Boga w człowieku (Jan 6:29; Gal. 5:22; Dzieje 3:16; Kol. 2:12; Efez. 1:19-20).

Wiele z oskarżeń Biblii o jej omylność łatwo obalić ze względu na entymymy. Biblia jest spisana w zwykłym języku a zwykły język zawiera entymymy – twierdzenia nie zawsze zawierają całkowitą i wyczerpującą argumentację.
.

Soryt

Soryt to poszerzony argument, w którym konkluzja pierwszego argumentu staje się przesłanką dla kolejnego, i tak dalej aż do ostatniej konkluzji.

Przykład sorytu

  • Argument: Wszystkich zielonoświątkowców i Arminian cechuje zły osąd
  • Soryt: Wszyscy nacechowani złym osądem popełniają błędy
  • Soryt: Nikt, kto popełnia częste błędy, nie zasługuje na bezwarunkowe zaufanie
  • Konkluzja: Wszyscy zielonoświątkowcy i Arminianie nie zasługują na zaufanie

Przykład biblijnego sorytu

Jan 6:37 Wszystko, co mi daje Ojciec, przyjdzie do mnie, a tego, który przyjdzie do mnie, nie wyrzucę precz.

  • Argument: Wszystko co Ojciec daje Synowi przyjdzie do Syna
  • Soryt: wszystko co przyjdzie do Syna ten nie wyrzuci przecz (drugi argument oparty jest o konkluzję pierwszego argumentu)
  • Konkluzja: Wszystko co Ojciec daje Synowi ten nie wyrzuci precz

Konkluzja tekstu nie jest ukazana bezpośrednio, oparta jest o argument i soryt (poszerzony argument) i prowadzi do koniecznej implikacji, którą jest doktryna przetrwania świętych. Bóg wybrał ludzi do zbawienia, wybrani przychodzą do Chrystusa, wybrani pozostają w Chrystusie aż do uwielbienia w chwale.
.

Sylogizm

Sylogizm to schemat wnioskowania na podstawie dwóch przesłanek i trzech założeń, które zawierają wspólny element, a każdy element wniosku zawarty jest w dokładnie jednej przesłance. Wnioskowanie sylogistyczne jest fundamentalne i niezbędne.

Przykład

Jesli wszyscy ludzie są śmiertelni i jeśli Sokrates jest człowiekiem to Sokrates jest śmiertelny

Terminami w tekście będą: 1) ludzie 2) śmiertelni 3) Sokrates

Przesłanka 1: wszyscy ludzie są śmiertelni

Przesłanka 2: Sokrates to człowiek

Wniosek: Ponieważ ludzie są śmiertelni Sokrates jest śmiertelny ponieważ jest człowiekiem

Biblijny przykład

Mat. 22:31-33 A co do zmartwychwstania umarłych, czy nie czytaliście, co wam zostało powiedziane przez Boga:  Ja jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba? Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale żywych. A tłumy, słysząc to, zdumiewały się jego nauką.

Terminami w tekście będą 1) Bóg Abraham, 2) zmartwychwstanie 3) Bóg żywych

Przesłanka 1: „Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale żywych” – z tym twierdzeniem zgadzali się saduceusze, bo dla nich, jeśli ktoś umrze, przestaje istnieć i saduceusze nie mogli stwierdzić, że Bóg jest Bogiem tego, co nie istnieje. Zatem Bóg jest Bogiem osoby, dopóki ta osoba żyje. Pierwsza przesłanka została ustalona: Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale żywych.

Przesłanka 2 „Ja jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba“ – Jezus cytuje 2 Mojż. 3:6 gdzie Bóg przemawiał do Mojżesza. Ważną częścią tego założenia jest to, że kiedy Bóg przemawiał do Mojżesza przez płonący krzew, przemawiał do niego jakieś 400 lat po tym, jak Abraham żył, umarł i został pochowany. Zatem Abraham nie żył od ponad 400 lat. A jednak Bóg powiedział do Mojżesza „Jestem Bogiem Abrahama”. Nie powiedział „Byłem Bogiem Abrahama” ani „Kiedyś byłem Bogiem Abrahama”. Ale zamiast tego mówi w czasie teraźniejszym. Mówi „Jestem Bogiem Abrahama”.

Wniosek: Kiedy połączyć te dwie przesłanki razem, to wychodzi – ponieważ Bóg jest Bogiem Abrahama, którego ciało zostało pochowane (1) oraz Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale żywych (2) to  Abraham Izaak i Jakub wciąż żyją, nawet po śmierci. Tak więc właśnie wtedy i tam Jezus udowodnił, że istnieje życie po śmierci i położył kamień węgielny pod doktrynę zmartwychwstania stosując zasadę „dobrych i koniecznych konsekwencji” dzięki logicznemu sylogizmowi.
.

Rodzaje argumentów

W logice istnieją dwa rodzaje argumentów: indukcja i dedukcja

Dedukcja to metoda polegająca na wyprowadzaniu logicznych wniosków z założeń uznanych za prawdziwe. W rozumowaniu dedukcyjnym argumentuje się od ogółu do szczegółu. Jet to zatem wnioskowanie niezawodne pod warunkiem, że wszystkie przesłanki we wnioskowaniu są prawdziwe.

Przykład: Ponieważ wszyscy ludzie są śmiertelni (argument ogólny) i Sokrates jest człowiekiem (argument szczególny) to Sokrates jest śmiertelny (wniosek dedukcyjny)

Indukcja to rozumowanie charakteryzujące się progresywnością składników i generalizacją wniosku. Rozumowanie indukcyhjne polega polega na dokonywaniu obserwacji i eksperymentów, wyprowadzaniu na tej podstawie uogólnień oraz formułowaniu hipotez i ich weryfikacji; Jest to rozumowanie od szczegółu do ogółu i jest zawodne.Stąd wnioski płynące z takiego wnioskowania nie są konieczne

Przykład: Załóżmy teraz, że chcemy określić kolor gęsi. Obserwując wszystkie gęsi jakie możemy spotkać na danym terenie możemy dojść do wniosku, że gęsi są koloru białego. Jednak w procesie obsrewacji nie zostały wzięte wszystkie żyjące na świecie gęsi ani te, które żyły kiedyś oraz te, które będą żyć w przyszłości. Stąd stosując metodę indukcji nie możemy z całą pewnością stwierdzić jaki kolor mają gęsi. Jest to metoda zawodna jeśli zakres przesłanek jest nieograniczony.

Kompletna indukcja: w odniesieniu do analizy Pisma Świętego metoda indukcji nie musi być zawodna, ponieważ Pismo posiada ograniczoną ilość przesłanek (twierdzeń) stąd jeśli zostaną uwzględnione wszystkie z nich, rezultat rozumowania indukcyjnego będzie prawdziwy.
.

Epistemologia

Epistemologia odnosi się do zagadnienia czym jest prawda i jakie jest źródło prawdy. Odpowiada na pytanie: skąd wiemy? skąd znamy prawdę? Rozważa naturę takich pojęć jak: prawda, przekonanie, sąd, spostrzeganie, wiedza czy uzasadnienie. „Co to jest poznanie i czym jest poznawanie? Wyjaśnianie praw dotyczących zarówno poznawania i tego, co jest poznane. Epistemologia jest jedną z czterech głównych gałezi filozofii. Pozostałe to

  • metafizyka
  • etyka
  • polityka

Jedynym źródłem prawdy jest Pismo Święte. Wszelka prawdziwa wiedza określona została jako istniejąca w Chrystusie. Nie część prawdziwej wiedzy, nie większość ale cała prawda.

Kol. 2:3 W którym są ukryte wszystkie skarby mądrości i poznania.

Prawda jest twierdzeniowa, obiektywna, pewna i wieczna zatem prawda znajduje się tylko w spisanym Słowie Bożym.  Wierzymy, że poza Biblią, wszystko co możemy wiedzieć o tym życiu jest jedynie przypuszczeniem i opinią. To dlatego nowoczesna empiryczna nauka, po wszystkich testach i pomiarach, może jedynie zgadywać i stwierdzać o stanach niepewnego prawdopodobieństwa (z marginesem błędu), ponieważ nigdy nie może zamknąć wnioskowania indukcyjnego.

Przykład: kiedy heretyk twierdzi, że Pan  Jezus w czasie swojego dzieciństwa zawędrował do Indii i pobierał nauki u tamtejszych guru, pytamy: skąd o tym wiesz? 

„Skad o tym wiesz?” jest najbardziej fundamentalnym i najważniejszym pytaniem w epistemologii, jest również ważnym pytaniem, które chrześcijańscy filozofowie powinni zadawać filozofom pogańskim, gdy ci czynią swoje asercje.
.

Podsumowanie

Powinniśmy nauczyć się tych definicji i studiować je ponieważ, jak powiedział Platon, argumenty są jak ludzie: niektóre z nich to wielcy oszuści. Często to, co wydaje się zdrowym argumentem, czy też dobrym powodem do czynienia czegoś, po egzaminacji okazuje się nie być zdrowym argumentem i nie być dobrym powodem. Gdy nauczymy się niniejszych terminów i zaczniemy używać ich w procesie myślenia nie tylko będziemy mieli lepszy pojęcie o tym o czym mówimy i nauczamy, ale też dużo łatwiej będzie nam identyfikować herezje, heterodoksje i wszelką fałszywą doktrynę.

Na podstawie John Robbins, LOGIC, lecture 2, Introduction To Logic, źródło

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email